Interview Harm Hoeksema; schrijver van 'Studeren doe je zo!'

Het boek 'Studeren doe je zo!' is bedoeld voor mbo-, hbo- en universitaire studenten en biedt handvatten ter ondersteuning van de studie. Harm Hoeksema schreef het boek terwijl hij bezig was met zijn bachelor Technische Bedrijfskunde aan de Universiteit Twente. Om een goed beeld te krijgen van wat er speelt bij studenten sprak hij met veel van hen over onderwerpen als struikelblokken, handigheden en eventuele tips.

Het boek geeft inzicht in de omgang met veel lastige situaties die de student tijdens zijn of haar studie kan tegenkomen. De student in wording kan dit boek goed gebruiken om wegwijs te worden in de overgang van voortgezet naar hoger onderwijs. De reeds studerende student heeft met dit boek een naslagwerk in handen die hem of haar extra ondersteuning biedt in de moeilijkere tijden.

Nationale Onderwijsgids stelde Harm Hoeksema naar aanleiding van het boek enkele vragen:

Waarom heb je het boek geschreven?

“Bij sommige studies ligt het uitvalpercentage hoger dan 40 procent. Zo sprak ik regelmatig studenten die al wel drie maal van studie waren gewisseld. Dat kost niet alleen veel tijd (en veel geld), maar bovendien maakt het de student in kwestie ongelukkig over zijn of haar toekomst. Met mijn boek hoop ik iedereen te helpen en uitval te voorkomen – als ik al bij een klein deel problemen weet te verhelpen dan ben ik al tevreden!”

In het boek komt het onderwerp motivatie vaak terug. Er staat bijvoorbeeld dat motivatie belangrijker is dan intelligentie. Denk je dat motivatie een eigenschap is die je kunt verkrijgen of is het misschien een kwestie van 'je hebt het of je hebt het niet', zoals in het geval van intelligentie?

“Motivatie is zeker een eigenschap die je kunt verkrijgen. Overal lees je dat mensen ergens in hun leven geïnspireerd zijn door anderen. Sterker nog, juist doordat iemand je inspireert – en je daarover nadenkt – raak je ook gemotiveerd. Een hoofdstuk gaat inderdaad over motivatie en daar los ik specifieke problemen op, denk hierbij aan uitstelgedrag, verveling of juist een gevoel van zinloosheid.”

Bestaat er volgens jou mogelijk een stigma, waarin mensen die niet meekomen (in bijvoorbeeld een studie), dat aan zichzelf te wijten hebben? Is er mogelijk sprake van een maatschappelijk probleem dat bepaalde studenten kwetsbaar maakt voor het niet afronden van hun studie?

“In het vervolgonderwijs wordt er een groot beroep gedaan op je zelfstandigheid. Er is niemand die je achter de vodden zit om je werk te doen. Eigen motivatie wordt dus doorslaggevend voor succes. Maatschappelijk gezien wordt er weinig gesproken over toekomst, idealen en persoonlijke motivatie (in tegenstelling tot het buitenland). Daardoor zijn er veel scholieren die binnendruppelen bij het vervolgonderwijs en deze kans als vanzelfsprekend beschouwen.”

Wat is volgens jou de belangrijkste factor die leidt tot demotivatie onder studenten? Zijn er ook andere factoren die meespelen?

“Een gebrek aan urgentie. Het is niet haalbaar om alles in de laatste twee weken te doen. Er wordt weinig tijd gemaakt om eerder werk voor te bereiden. Ook sociale media, smartphones en tv’s dragen hieraan bij. Je bent continu online, bereikbaar en overal om je heen zijn potentiële stoorzenders. Zo wordt het steeds lastiger om je te concentreren. Elke 10 minuten is er weer iets wat je van je werk afhoudt.”

Ook discipline komt enkele keren terug in het boek. Wat zou je studenten aanraden die wel de motivatie hebben, maar zich desondanks niet tot studeren kunnen zetten?

“Stel je eigen deadlines. Bij vakken waar het veel op zelfstudie aankomt is er weinig sturing. Door je eigen deadlines te stellen neem je het heft in eigen handen. Er is geen betere beslisser dan jezelf. Heb je echter iets kleins te doen? Doe het dan meteen, want morgen heb je er ook geen zin in.”

Het duurder worden van het vervolgonderwijs zal waarschijnlijk leiden tot meer bijbanen en daarmee werkuren onder studenten. Dit zal voor hen de studielast aanzienlijk vergroten. Heb je tips voor deze studenten om hiermee om te gaan?

“De meeste jaren heb ik ook gewerkt naast mijn studie. Dit is vrij zwaar. Een studie staat in de boeken als een fulltime aangelegenheid. Zo moet je het ook zien. Thuis word je geacht te studeren en zo aan die fulltime eis te komen. Het wordt lastig op het moment dat er ontzettend veel andere verplichtingen bij komen. Durf dus ook je bijbaan aan de kant te schuiven als je tijd nodig hebt bij je studie. Zo kan je van tevoren aangeven dat je op een bepaalde periode weinig tijd hebt.

Studieschulden worden een groot probleem. Met alle tips (van studenten uit heel het land) kunnen aankomende studenten dit de hele studie door gebruiken. Al met al is Studeren doe je zo! een leuk cadeau om dit voorkomen!”